Films als Gravity en projecten als Mars One roepen de vraag op: wat gebeurt er met een lijk als het zich op een andere planeet of in de ruimte bevindt?

Laten we eerst eens kijken naar wat er hier op aarde met een dood lichaam gebeurt. Nadat het hart is gestopt, komen er razendsnel chemische processen op gang. Doordat de zuurgraad verandert, verliezen cellen hun structuur. Hierbij komen enzymen vrij die andere cellen afbreken. Daarnaast krijgen zuur­stof-onafhankelijke bacteriën in het spijsverteringskanaal en de luchtwegen de ruimte om weefsels om te zetten in zuren en gassen. Deze afbraak wordt onder andere beïnvloed door de omgevingstemperatuur en de vochtigheid. Begraven vertraagt het proces, waardoor het zo’n acht keer langer duurt voordat er alleen nog botten over zijn, vergeleken met een lichaam in de buitenlucht.

Maar wat gebeurt er met een lijk in de ruimte? Dat ligt eraan waar het zich bevindt. Op Mars bijvoorbeeld is de omgeving vanwege het gebrek aan water verschrikkelijk droog en bestaat de atmosfeer vooral uit koolstofdioxide. Dat lijken perfecte omstandigheden voor een dood lichaam, omdat bacteriën dan niet kunnen overleven en de weefsels dus niet kunnen afbreken. In zo’n geval zou een mummie ontstaan. Desondanks voorspellen wetenschappers dat er op Mars weinig van een lijk overblijft, omdat de temperatuur er extreem varieert. En mocht een lijk deze schommelingen toch ‘overleven’, dan zijn er stormen die het vlees van de botten af kunnen trekken.

Op andere plaatsen in de ruimte is de kans ook klein dat een levenloos lichaam intact blijft. Hoewel de bacteriën meestal doodgaan voordat ze de kans krijgen weefsels af te breken, is een onbeschermd mensenlijf niet opgewassen tegen de extreme omstandigheden in het heelal. Afhankelijk van waar een lijk ten opzichte van de zon is, zal het bevriezen, uitdrogen of ontploffen door de hitte.

Ook een vraag voor de rubriek ‘KIJK antwoordt’? Mail hem naar [email protected]!

Tekst: Christa Broekhuizen

Beeld: NASA