De giftige wimperslang blijkt niet één, maar vijf verschillende slangensoorten te zijn. Biologen uit Midden- en Zuid-Amerika kwamen na een tien jaar lang onderzoek tot deze ontdekking.

In de bomen in het Andesgebied leeft een opvallende en giftige slangensoort. Deze zogenoemde wimperslang is klein, heeft een neonkleurige huid, en lijkt – zoals de naam al doet vermoeden – wimpers te hebben. Een genetische analyse van onderzoekers uit Midden-Amerika laat nu zien dat er niet één, maar vijf verschillende soorten wimperslangen zijn. Tien jaar geleden begonnen de biologen met het onderzoek, nadat één van hen werd gebeten.

Lees ook:

• Prachtige slangensoort ontdekt in Paraguay
• Vijfhonderd jaar oude stenen slangenkop duikt op na aardbeving in Mexico

Wimperschubben en neonhuid

De relatief kleine ‘Eyelash Viper Snakes’ hebben een nogal opvallend uiterlijk. Ze hebben een reeks rechtopstaande schubben boven hun ogen, waardoor het lijkt alsof ze wimpers hebben. Of die schubben een functie hebben, is nog onbekend.

Daarnaast hebben de slangen ook een felgekleurde – soms neon – huid. Ze hebben stuk voor stuk een andere kleur en een verschillend schubpatroon, zelfs als ze uit hetzelfde nestje komen. Dankzij de grote variatie in uiterlijk kunnen ze zich goed verschuilen in verschillende omgevingen – van bemoste modderplekken tot levendige groengele bloemenvelden.

Dat uiterlijk heeft ook een flink nadeel: als ze op de loer liggen, vallen ze nogal op voor prooidieren. Maar de slangen hebben daar een trucje op ‘bedacht’. Ze kunnen namelijk als een soort kameleon hun felgekleurde huid veranderen in een minder afstekende kleur. Op die manier zijn ze hun prooi te slim af.

De ontdekking

Eerst een stap terug in de tijd: ruim 200 jaar geleden werd de wimperslang voor het eerst beschreven en kreeg een plek in de grote slangenstamboom. De plek in de boom bepaalde vervolgens zijn wetenschappelijke naam: Bothriechis schlegelii. Biologen kozen deze positie op basis van zijn uiterlijk. Maar deze identificatiemethode bleek niet de beste te zijn.

Tien jaar geleden ging een onderzoeksgroep van Ecuadoraanse biologen op expeditie in Midden-Amerika om bedreigde natuurgebieden en dieren te redden. Ze werden verrast door een groepje giftige slangen met een nogal opvallend. Eén van de onderzoekers werd in zijn vinger gebeten en dat kan knap gevaarlijk zijn, want het gif van deze slang is in veel gevallen dodelijk. Maar dankzij drie shots met het tegengif kwam hij er met de schrik vanaf.

Genetisch bewijs

Door de beet besloten de expeditieleden deze kleine – maar gevaarlijke – dieren wat meer te bestuderen. Om te beginnen moesten ze weten welke schubachtige reptielen ze precies in handen hadden. Aan het uiterlijk te zien, dachten ze dat het allemaal wimperslang waren. Maar iets bleef onduidelijk: de slangen leken sterk op elkaar, maar toch verschilden hun wimpers in vorm en kleur. Onderzoeksleider Alejandro Arteaga wilde daar een verklaring voor vinden.

Arteaga keek met zijn onderzoeksgroep dit keer niet alleen naar het uiterlijk, maar ook naar het genetisch materiaal. Ze vergeleken het DNA met zo’n 1200 andere slangensoorten. En wat bleek: de wimperslang bleek niet één soort te zijn, maar vijf verschillende soorten met ieder een eigen plekje in de stamboom.

Uitsterving en stropers

De Ecuadoraanse onderzoekers gaven de vijf nieuwe soorten allemaal een eigen naam. Arteaga benoemt wel zijn zorgen om de wimperslangsoorten. Ze leven tussen de takken en bladeren in de bomen van Zuid-Amerika. Maar die natuurgebieden zijn al voor een groot deel verwoest. Als dat zo doorgaat, kunnen deze slangen niet overleven. “Daarbij zijn stropers erg berucht. Ze vangen de verleidelijke Eyelash Vipers voor illegale handel in exotische wilde dieren”, benadrukt Arteaga.

Bronnen: EvolutionarySystematics, EurekAlert!, Earth, IFLScience

Openingsbeeld: Bothriechis rahimi | Lucas Bustamante

Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!