Internationale onderzoekers maten in het bloed van mensen die zijn genezen van het ebolavirus bijna een jaar later een nieuwe piek van antilichamen.

In 2013 vond de grootste ebola-uitbraak ooit plaats die drie West-Afrikaanse landen totaal ontwrichtte en 28.000 mensen besmette, van wie er 11.000 aan de infectie overleden. Gelukkig hebben ook veel mensen de epidemie overleefd en antistoffen aangemaakt die beschermen tegen een eventuele nieuwe besmetting.

Wat wetenschappers op de korte termijn zien, is dat er na infectie heel veel antilichamen in het lichaam aanwezig zijn die korte metten maken met het virus. Na genezing daalt die concentratie. Er is echter weinig bekend over deze zogenoemde antilichaamrespons op de lange termijn. Een wetenschapsteam van onder meer de Universiteit van Liverpool zocht het uit.

Lees ook:

• Hoe gaat ebola te werk?
• Hoe kunnen de coronavaccins zo snel zijn ontwikkeld?
• Drie maffe ebola-complotten

Nieuwe piek

De onderzoekers bestudeerden het bloedplasma van 115 mensen (33 vrouwen, 82 mannen) die de ebola-epidemie van 2013-2016 in Sierra Leone hadden overleefd. Ze bestudeerden voor een langere tijd de concentraties antistoffen in hun lichaam. Zoals verwacht, was er eerst een piek te zien in het bloedplasma gevolgd door een daling.

De wetenschappers stonden echter voor een verrassing toen ze bij meerdere deelnemers opnieuw een antilichamenpiek maten, zo’n tweehonderd dagen na de daling. Deze mensen hadden geen ebolasymptomen en in hun bloedplasma was het virus ook niet detecteerbaar. De onderzoekers denken daarom dat het ebolavirus zich schuilhoudt in het lichaam en dat antistoffen er meteen tegen optreden zodra het weer actief is.

Door zich te verstoppen in bijvoorbeeld de ogen, het centrale zenuwstelsel of de testikels – plekken die het team ‘immuunbevoorrecht’ noemt – kan het virus zich spontaan gaan vermenigvuldigen. En dat brengt de nieuwe antilichaamrespons op gang. De wetenschappers vermoeden, op basis van berekeningen, dat het verborgen ebolavirus om het jaar zal opleven in herstelde mensen en dat er dus om het jaar veel antistoffen zullen worden aangemaakt.

Blijven vaccineren

“Voor mij is dit nieuwe informatie”, zegt Tom Ottenhoff, hoogleraar immunologie aan het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC). “Het zou kunnen betekenen dat een ebola-infectie een chronisch slapende vorm kan aannemen, zoals ook bekend bij CMV (cytomegalovrius) en EBV (eppstein-barrvirus). Tot nog toe was hier bij ebola voor zover ik weet niets bekend, dus dit is een belangrijk nieuw inzicht.”

Volgens de wetenschappers laten de resultaten van het langlopende onderzoek zien dat ook besmette mensen moeten worden gevaccineerd. En dat herhaald inenten moet worden overwogen.

Daar is Ottenhoff het mee eens. “Deze studie benadrukt het belang van vaccinatie na infectie. Je wilt immers voorkomen dat iemand die al besmet is in een latere fase alsnog de ziekte ontwikkelt. Bij een latente infectie (een besmetting die geen symptomen meer veroorzaakt, red.) is het vaak het immuunsysteem dat hem onder de duim houdt. Wanneer dat op een gegeven moment, om wat voor reden ook, minder goed gaat werken, zie je dat latente infecties soms weer actief kunnen worden. Dat kan bij ebola natuurlijk een groot risico zijn.”

Bronnen: Nature, University of Liverpool via EurekAlert!

Beeld: CDC

Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!