Afgelopen jaar waren er iets meer (dodelijke) haaienbeten dan in 2022. Maar vergeleken met het tienjarige gemiddelde is het geen opvallende toename.

In 2023 waren er iets meer haaienaanvallen dan vorig jaar. Het International Shark Attack File (ISAF) van de Universiteit van Florida houdt het aantal aanvallen bij in een wetenschappelijke database. De ISAF bevestigt dat er in 2023 69 niet-uitgelokte haaienbeten waren. Dat is iets hoger dan het vijfjaarlijkse gemiddelde van 63 aanvallen, maar vergeleken met de laatste tien jaar is het geen zorgwekkende toename.  

Lees ook:

• Voor het eerst een pasgeboren witte haai in het wild gezien
• Hamerhaaien houden ook hun adem in onder water

Vooral in Australië zijn aanvallen dodelijk

Meer dan de helft van de aanvallen in 2023 (36) vonden plaats in de Verenigde Staten. Florida was traditiegetrouw de staat met de meeste beten (16), Hawaii (8) staat op plek twee.   

Wereldwijd hadden tien aanvallen een dodelijke afloop, dat is vijf meer dan in 2022. Het valt op dat relatief de meeste daarvan in Australië plaatsvonden. Slechts 22 procent van alle haaienaanvallen was in dat land, terwijl 40 procent van de dodelijke beten daar gebeurde.

Landen met geregistreerde dodelijke haaienaanvallen: de Verenigde Staten, Australië, de Bahama’s, Egypte, Mexico en Nieuw-Caledonië.

Landen met enkel niet-dodelijke aanvallen: Costa Rica, Colombia, Brazilië, Nieuw-Zeeland, Seychellen, Turks- en Caicoseilanden, Ecuador (op de Galapagoseilanden) en Zuid-Afrika.

Uitgelokte aanvallen

De ISAF houdt alle haaienaanvallen op mensen bij, maar het jaarlijkse verslag richt zich vooral op niet-uitgelokte aanvallen. Die zijn namelijk het nuttigst om haaiengedrag te bestuderen. “Wij zijn biologen en we willen het natuurlijke gedrag van de dieren begrijpen – niet het onnatuurlijke gedrag”, zegt Gavin Naylor, directeur van het haaienonderzoeksprogramma.

Toch meldt de ISAF ook dat er vorig jaar nog eens 22 aanvallen zijn geregistreerd die opzettelijk of onopzettelijk werden uitgelokt. Onder uitlokken valt bijvoorbeeld het opzettelijk benaderen van een haai of zwemmen in een gebied waar aas wordt gebruikt om vis te lokken.

De overgrote meerderheid van niet-uitgelokte aanvallen zijn testbeten; wanneer een haai een mens per ongeluk aanziet als prooi. Meestal zwemt de haai dan na één enkele beet weg. Maar sommige soorten, zoals witte haaien en tijgerhaaien, zijn zo groot dat zelfs een enkele beet fataal kan zijn.

Ongebruikelijke incidenten waarbij een haai zijn slachtoffer blijft bijten in plaats van weg te zwemmen, komen soms voor met tijgerhaaien, stierhaaien en witte haaien.

Haaien niet agressiever

Ondanks de toename ligt het aantal haaienbeten en dodelijke slachtoffers in 2023 binnen het gemiddelde van de afgelopen tien jaar. Elk jaar zijn er consequent minder dan honderd niet-uitgelokte beten, waardoor de kans dat je de loterij wint groter is dan de kans dat je wordt aangevallen door een haai.

Een toename in het aantal aanvallen betekent vaak dat er meer mensen in het water zijn – niet dat haaien agressiever en gevaarlijker zijn geworden. Meer mensen in het leefgebied van haaien leidt natuurlijk tot meer ontmoetingen tussen de twee. Een vakantieweekend dat samenvalt met warme dagen, kan bijvoorbeeld al bijdragen aan een piek in het aantal aanvallen.

Bron: ISAF

Beeld: by wildestanimal/Getty Images

Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!