Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!
Door het blauwtongvirus is het aantal schapen in Nederland met 8,4 procent afgenomen. Wat is blauwtong ook alweer?
Op 1 december 2023 telde Nederland ruim 662 duizend schapen, 61.000 minder dan in het jaar daarvoor. Dat blijkt uit cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek. De voornaamste reden: uitbraken van het blauwtongvirus. Wat is blauwtong ook alweer? En is het ook gevaarlijk voor mensen?
Lees ook:
Wat is blauwtong?
Blauwtong is een virusziekte die vooral voorkomt bij schapen, maar in mindere mate ook bij andere herkauwers, zoals geiten, runderen, kameelachtigen, lama’s, hertachtigen en giraffen. De ziekte en het virus zijn vernoemd naar een van de symptomen: een blauwe tong.
Blauwtong is niet besmettelijk, schapen geven het virus dus niet aan elkaar door. In plaats daarvan raken herkauwers besmet als ze worden gebeten door knutten – kleine muggen – die het blauwtongvirus bij zich dragen. Vooral voor schapen is zo’n besmetting gevaarlijk en vaak dodelijk.
Is het ook gevaarlijk voor mensen?
Hoewel er enkele meldingen van besmette honden zijn, komt het virus eigenlijk alleen voor onder herkauwers. Het blauwtongvirus is niet gevaarlijk voor mensen, er zijn nog geen besmettingen bekend.
Wat doet het blauwtongvirus bij schapen?
Besmette herkauwers krijgen te maken met hoge koorts, zwelling van de kop en pijnlijke ontstekingen bij de hoeven. Ze lopen kreupel om hun poten te ontlasten, liggen veel, en eten niet meer. Bij erg zieke dieren kleurt ook de tong blauw. Uiteindelijk kan de ziekte dodelijk zijn. Vooral voor schapen is blauwtong gevaarlijk, bij andere dieren is het ziektebeeld vaak minder heftig.
Het virus reist na een beet van een knut als eerst naar de lymfeknieren van de herkauwer. Daar vermenigvuldigt het zich en verspreidt zich via het bloed naar andere organen. Ondertussen kopieert het virus zich verder in immuuncellen waardoor het immuunsysteem verzwakt raakt.
Het virus vermenigvuldigt zich ook in cellen in de wanden van bloedvaten. Dit leidt tot beschadigingen van die bloedvaten, met ernstige bloedingen, oedemen, trombose en afstervend weefsel tot gevolg.
Waarom kleurt de tong blauw bij besmette schapen?
Doordat het virus de bloedvaten beschadigt, krijgen organen te weinig voedingsstoffen en zuurstof, hierdoor kan onder andere de tong blauw kleuren.
Is er een vaccin tegen blauwtong?
Er bestaan veel verschillende varianten van het blauwtongvirus, voor sommige is er een vaccin beschikbaar. Voor de variant die sinds september 2023 in Nederland rondwaart, serotype 3, is nog geen vaccin goedgekeurd.
Waar komt het virus vandaan?
De eerste officiële beschrijving van het blauwtongvirus komt uit Zuid-Afrika, aan het begin van de twintigste eeuw. De ziekte werd opgemerkt na de import van Europese schapen. Veel wilde Afrikaanse herkauwers lijken immuun te zijn en het virus gaat daar waarschijnlijk al veel langer rond.
Tegenwoordig heeft het blauwtongvirus zich over de hele wereld verspreid. Wetenschappers verwachten dat de opwarming van de aarde ervoor zorgt dat het virus vaker en op meer plekken zal opduiken. Knuttensoorten, die het virus verspreiden, gedijen namelijk goed in warmere klimaten.
Bronnen: Veterinary Quarterly, Nature, NVWA, WUR
Beeld: Herbert Aust/Pixabay