Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!
Astronomen hebben mogelijk een nieuwe manier ontdekt waarop planeten opgeslokt kunnen worden door hun ster.
Over een paar miljard jaar nadert onze zon het einde van haar leven. Ze zwelt enorm op en slokt daarbij de aarde en de andere binnenplaneten van ons zonnestelsel op. Astrofysici dachten altijd dat dit de enige manier was waarop sterren hun planeten konden ‘opeten’. Maar wetenschappers hebben nu met de James Webb-ruimtetelscoop een nieuwe manier ontdekt: een planeet die zichzelf op zijn ster stort. Dat melden ze in het vakblad The Astrophysical Journal.
Ster heeft alibi
De ster in kwestie is te vinden in het Melkwegstelsel, op zo’n 12.000 lichtjaar van de aarde. Hij kwam bij astronomen op de radar toen hij in 2023 plotseling helder flitste, zoals gezien door een telescoop van het Palomar-observatorium in Californië. Deze observatie suggereerde dat de ster een planeet had geabsorbeerd tijdens zijn laatste levensfase – waarbij hij enorm groeide en veranderde in een zogenoemde rode reus. Het was de eerste keer dat astronomen getuige waren van zo’n ‘moord’.
Recentelijk besloten onderzoekers om met de veel krachtigere Webb-telescoop een kijkje te nemen op de plaats delict. Daaruit blijkt nu dat de ster een alibi heeft. Zijn lichtintensiteit laat namelijk zien dat hij niet oud genoeg is om een rode reus te zijn. Hij kan de planeet dus niet hebben opgeslokt tijdens het uitdijen.
Krimpende baan
De onderzoekers komen daarom nu met een andere verklaring. De planeet, die ongeveer even groot is als Jupiter, draaide waarschijnlijk op een vergelijkbare afstand rond zijn ster als Mercurius rond onze zon. Over een periode van miljoenen jaren kromp zijn baan geleidelijk waardoor hij steeds dichter bij zijn ster kwam en uiteindelijk samensmolt.
De onderzoekers vermoeden dat de doodsspiraal van de planeet begon doordat de zwaartekracht van de ster hem continu vervormde, vergelijkbaar met hoe de maan de getijden op aarde creëert. Het voortdurende uitrekken en inkrimpen veroorzaakte wrijving in het binnenste van de planeet en dat ging ten koste van zijn bewegingsenergie, waardoor zijn baan steeds kleiner werd. Uiteindelijk schampte de planeet de atmosfeer van de ster, wat enorm veel weerstand veroorzaakte. Zijn snelheid nam radicaal af en hij had nog maar één optie: zich op zijn ster storten.
Dit is wel nog een voorlopige theorie en gebaseerd op indirect bewijs. Het zou zelfs kunnen dat ruimtestof het licht van de ster deels blokkeert en hij er daardoor jonger uitziet dan hij daadwerkelijk is – en dus misschien wel al een rode reus is. Kortom: er is meer onderzoek nodig om er zeker van te zijn hoe de planeet is gestorven.
Maar áls de nieuwe theorie wordt bevestigd, is dit het eerste bewijs dat planeten ook op deze manier kunnen worden ‘opgegeten’ door hun ster.
Bronnen: The Astrophysical Journal, Science News