Primeur: Solar Orbiter ‘kiekt’ de zon van dichtbij

Laurien Onderwater

16 July 2020 17:30

De ESA heeft vandaag de eerste spectaculaire beelden vrijgegeven die zijn observatiesatelliet, Solar Orbiter, heeft verzameld.

Hij is nog geen half jaar bezig met zijn missie, maar nu al heeft ruimtescheepje Solar Orbiter (SOLO) voor heel wat sensatie gezorgd. Eind mei bereikte de observatiesatelliet zijn eerste perihelium – het punt dat het dichtst bij de zon is gelegen in de baan van de sonde. SOLO passeerde onze moederster toen op een afstand van 77 miljoen kilometer. Dat is ongeveer de helft van de afstand van de zon tot de aarde.

Tijdens dat perihelium maakte de satelliet opnames van de zon en die heeft de ESA nu eindelijk vrijgegeven. Nog nooit maakte een satelliet met een camera van zo dichtbij opnames van de zon.

Lees ook:

Mini-zonnevlammen

Opmerkelijk aan de beelden zijn de mini-zonnevlammen die nu voor het eerst zijn waargenomen. “De zon ziet er op het eerste gezicht misschien rustig uit, maar als we beter kijken, kunnen we die mini-kampvuren (zoals de ESA zelf de kleine zonnevlammen noemt, red.) overal waar we kijken zien”, zegt David Berghmans van de Koninklijke Sterrenwacht van België.

Berghmans is hoofdonderzoeker van het Extreme Ultraviolet Imager-instrument van Solo Orbiter. Dit maakt afbeeldingen met een hoge resolutie van de zonnecorona, het buitenste deel van de atmosfeer van de zon dat zich tot miljoenen kilometers in het heelal uitstrekt.

Heilige graal

De kleine zonnevlammen zijn een miljoen, misschien zelfs een miljard, keer kleiner dan de enorme explosies op het zonneoppervlak die we vanaf de aarde kunnen waarnemen. Of de zonnevlammetjes dan ook kleinere versies van deze grote jongens zijn, is nog niet bekend. Het is dan ook nog te vroeg om nu al conclusies te trekken, zeggen wetenschappers.

Wel krijgt een theorie veel bijval, namelijk dat de miniatuur-zonnevlammen bijdragen aan de coronale verwarming. Het ijle plasma van de corona is 1 tot 2 miljoen graden Celsius heet, terwijl het oppervlak van de zon een temperatuur van een schamele 5500 graden heeft. Hoe dit kan, is voor sterrenkundigen nog altijd een raadsel. Sterker nog, het ontraadselen van dit enigma wordt de ‘heilige graal’ van de zonnefysica genoemd.

De eerste opnamen van de zon die Solar Orbiter heeft gemaakt op een afstand van 77 miljoen kilometer. De kleine zonnevlammen zijn duidelijk zichtbaar. © Solar Orbiter/EUI Team/ESA & NASA; CSL, IAS, MPS, PMOD/WRC, ROB, UCL/MSSL

Magneetveld

Met zijn Polarimetric and Helioseismic Imager-instrumenten heeft Solar Orbiter ook metingen gedaan aan het magneetveld van de zon. En omdat de satelliet de zon vanuit een andere hoek ‘ziet’ dan vanaf de aarde mogelijk is, kon hij een actief gebied bestuderen dat niet vanaf onze globe is te zien. “Dat is een primeur”, zegt Sami Solanki van het Max Planck Institute for Solar System Research in Göttingen. “We hebben het magnetische veld aan de achterzijde van de zon nog nooit kunnen meten.”

Hier houdt het nog lang niet op voor Solar Orbiter. Veel resultaten moeten nog verwerkt worden. Bovendien zal het ruimtescheepje de zon uiteindelijk op een afstand van 42 miljoen kilometer bereiken en de moederster nog uitgebreider bestuderen.

SOLO’s tegenhanger, de Parker Solar Probe van de NASA, doet daar een schepje bovenop. Hij zal de zon tot 6,3 miljoen kilometer naderen. Hiermee wordt de ruimtesonde het vaartuig dat het dichtst bij de ster wist te komen.

Bron: ESA

Beeld: Solar Orbiter/EUI Team/ESA & NASA; CSL, IAS, MPS, PMOD/WRC, ROB, UCL/MSSL

Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK! 










Meer Space