Deze vijf militaire vliegtuigen verpletterden records

Tim Tomassen

28 December 2023 09:00

Een vliegende F-15C Eagle militair vliegtuig

Na de Tweede Wereldoorlog zijn er duizenden gevechtsvliegtuigen en bommenwerpers gebouwd. Deze vijf braken records.

De technische revolutie na de Tweede Wereldoorlog zette ook een revolutie voor oorlogsvliegtuigen in gang. Straalmotoren, radarsystemen en geleide raketten maakten individuele toestellen sneller, krachtiger en dodelijker dan een heel squadron van vliegtuigen uit de oorlogstijd. In deze periode werden dan ook een aantal recordbrekende gevechtsvliegtuigen gebouwd. Vijf voorbeelden.

Succesvolst in luchtgevechten

Een vliegende F-15C Eagle gevechtsvliegtuig.
Een F-15C Eagle van de Amerikaanse luchtmacht. Beeld: Airman 1st Class Matthew Seefeldt.

De meeste gevechtsvliegtuigen zijn ontworpen om zowel doelwitten op de grond als in de lucht uit te schakelen. Maar de F-15 Eagle is een uitzondering. Bij het ontwerp is (bijna) alleen gefocust op luchtgevechten. Het ontwerpteam had dan ook het motto ‘not a pound for air to ground’. Toch kreeg het toestel uiteindelijk opties voor grondaanvallen, hoewel die weinig werden gebruikt.

En die focus op luchtgevechten bleek een succesvolle tactiek. De F-15 heeft sinds 1976 – toen hij in dienst trad bij de Amerikaanse luchtmacht, en later ook bij die van Israël, Japan en Saoedi-Arabië – meer dan honderd luchtgevechten gewonnen, en nul verloren. Er zijn echter wel toestellen gesneuveld door luchtdoelraketten die vanaf de grond zijn afgevuurd. Toch wordt de F-15 Eagle door velen beschouwd als een van de meest succesvolle gevechtsvliegtuigen ooit.

Lees ook:

Snelste klimmer

De F-15 Streak Eagle op een landingsbana.
De F-15 Streak Eagle staat momenteel in opslag bij het National Museum of the United States Air Force. Beeld: USAF.

Het zal niemand verbazen dat de motor van een straaljager een enorm belangrijk onderdeel is. Een vliegtuig dat snel kan versnellen, is bijvoorbeeld in staat om vijandelijke toestellen te achtervolgen, snel naar een strategische locatie te vliegen, en – als het nodig is – te ontkomen aan de vijand. Bovendien kan zo’n toestel snel hoogte winnen, en dat levert een hoop tactische voordelen op.

In de jaren 70 bereikte een F-15 Eagle met de bijnaam ‘Streak Eagle’ een recordhoogte van bijna 30 kilometer in slechts 3 minuten en 27,8 seconden na het loslaten van de rem bij de start. De Streak Eagle vestigde ook een record door 15.000 meter te klimmen in 77,02 seconden.

Maar de Sovjet-Unie was ook geïnteresseerd in deze records. In de jaren 80 verbrak een Soechoj Soe-27 (Flanker), het antwoord op de F-15, met gemak het record voor de 15.000 meter. Het toestel deed er slechts 70,33 seconden over, 7 seconden sneller dan de Streak Eagle.

Het was een heuse wedloop. Beide toestellen werden steeds verder aangepast om de records te verbreken. Al het overbodige gewicht werd bijvoorbeeld overboord gegooid, zelfs de verf werd verwijderd.

Meeste bommen

Een B-1B bommenwerper van de Amerikaanse luchtmacht maakt een bocht tijdens een demonstratievlucht.
Een B-1B bommenwerper van de Amerikaanse luchtmacht. Beeld: USAF Photo by MSgt Robert W. Valenca.

Na de Tweede Wereldoorlog maakten zuigermotoren snel plaats voor straalmotoren. Deze leverden namelijk veel meer stuwkracht, waardoor snellere vliegtuigen en zwaardere ladingen mogelijk werden. Vooral bij bommenwerpers steeg de hoeveelheid wapens die ze konden vervoeren explosief. De B-52, die voor het eerst vloog in 1952, verpulverde records: een enkele bommenwerper kon ruim veertien keer meer lading vervoeren dan een B-17 bommenwerper uit 1935.

De B-52 was daarmee een tijdje de kampioen op het gebied van bommenladingen. Maar hij werd in 1974 ingehaald door de Rockwell B-1B Lancer. Volgens fabrikant Boeing overtreft de B-1B Lancer – met een maximum lading van 34.000 kilogram – de B-52 met 2500 kilogram.

Langste vlucht

Een RQ-4 Global Hawk. Beeld: U.S. Air Force photo by Bobbi Zapka.

In 2014 bleef het Amerikaanse onbemande verkenningsvliegtuig RQ-4 Global Hawk 34,3 uur in de lucht: de langste vlucht zonder bijtanken voor een militair vliegtuig ooit. Bovendien werd de vlucht uitgevoerd door een volledig vrouwelijke vlucht- en supportcrew. Meer dan vijftig vrouwen werkten mee aan de missie die de naam ‘Flight of the Lady Hawk’ kreeg.

Meest gebouwd

Een MiG-21 van de Poolse luchtmacht vliegt boven de wolken.
Een MiG-21 van de Poolse luchtmacht vliegt boven de wolken. Beeld: Fotovlucht Vliegbasis Soesterberg.

Als je op zoek gaat naar het meest gebouwde gevechtsvliegtuig ooit, zijn er maar twee kandidaat-landen: de Verenigde Staten en de voormalige Sovjet-Unie. De twee waren supermachten die tijdens de Koude Oorlog tegengestelde blokken leidden en niet alleen hun bondgenoten in de NAVO en het Warschaupact bewapenden, maar ook bevriende niet-geallieerde staten. Hoewel landen als Frankrijk en Zweden zeer goede gevechtsvliegtuigen bouwden, was hun klantenbestand lang niet zo groot als die van de twee grootmachten.

Volgens Guinness World Records is de Mikoyan-Goerevitsj MiG-21 uit de Sovjet-Unie de meest geproduceerde straaljager. De MiG-21, bij de NAVO bekend als Fishbed, was net als de F-15 geoptimaliseerd voor luchtgevechten, maar ook dit toestel had enkele opties voor grondaanvallen. Volgens de meest gedetailleerde telling die beschikbaar is, bouwde de Sovjet-Unie ten minste 10.158 MiG-21’s.

Bronnen: Popular Mechanics, Air Mobility Command, Guinness World Records

Openingsbeeld: Alan Wilson, CC BY-SA 2.0

Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK! 










Meer Tech