Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!
De meeste warmte van je gasfornuis bereikt je eten niet. Ruim twee derde van de hitte ontsnapt via de randen van je koekenpan. De Delftse start-up Effium heeft nu een veel efficiëntere pan ontwikkeld die tot wel 50 procent gas bespaart.
Toen Surya Prakash werktuigbouwkunde aan de TU Delft studeerde begon hij op zijn studentenkamer voor het eerst echt zelf te koken. Het merkte dat zijn keuken flink opwarmde en dat een groot deel van de hitte van het gasfornuis dus niet zijn eten bereikte.
De observatie van Surya Prakash was correct: meer dan twee derde van de energie bleek via de rand van een koekenpan (zie de video hieronder) te ontsnappen. Aangezien de helft van de Nederlandse huishouden en zelfs 85 van de wereldbevolking op gas en open vuur kookt, gaat er zo enorm veel energie verloren. “Dat moet efficiënter kunnen”, dacht Prakash.
Lees ook:
Geïnspireerd door rakettechnologie
Tijdens zijn studie bezocht hij Space Expo en zag daar een Vulcain-raketmotor van een Ariane 5-raket. Deze motor brandt vloeibare waterstof op temperaturen boven de 3000 graden Celsius, maar smelt niet. Hij koelt zichzelf door de brandstof slim te gebruiken: vloeibaar waterstof stroomt door dunne spiraalvormige buizen rond de motor en absorbeert daarbij hitte voordat het wordt verbrand. “Dat deed me versteld staan”, zegt Surya Prakash. “Ik dacht: ‘Als raketingenieurs warmte zo efficiënt kunnen opvangen en hergebruiken, waarom kunnen we dat dan niet ook doen in een pan?’”
Hij raakte hierdoor geïnspireerd en ontwikkelde een pan met hittevinnen aan de onderzijde die het oppervlakte flink vergroten. “De vinnen zijn ook gebogen zodat de hete gassen een langere afstand over de bodem van de pan afleggen en dus meer tijd hebben om energie over te dragen”, vertelt hij aan KIJK. “De pan kan daardoor twee keer meer warmte absorberen.”
Hij ontwikkelde de pan voor zijn eindproject samen met Wytze de Vries, toen afstuderend student industrieel design aan de TU Delft. Ze werkten zo goed samen dat Wytze zich na zijn studie bij de startup voegde die Surya Prakash drie jaar eerder had opgericht. Met Effium, zoals hun bedrijf heet, hebben ze inmiddels al meerdere innovatieprijzen gewonnen.
Extra heet en extra lekker
Onderzoeksinstituut TNO heeft de Effium-pan onafhankelijk getest. Daaruit blijkt dat hij tot wel 50 procent minder gas verbruikt tijdens het koken. De pan wordt ook warmer, waardoor de kooktijd tot 35 procent korter is dan bij een normale koekenpan.
Dat de Effium-pan extra heet wordt, komt naast de kooktijd ook de smaak ten goede. Surya Prakash: “Champignons schroeien bijvoorbeeld sneller dicht, waardoor ze minder vocht verliezen en hun smaak beter behouden.” En vlees en vis worden krokanter van buiten, maar blijven mals van binnen. In restaurants gebruiken chef-koks vaak krachtige gasfornuizen om dit soort effecten te bereiken, maar met de Effium-pan lukt dat ook op een normaal fornuis.
Duurzaam en inductie
Surya Prakash en De Vries willen dat de pan naast gasbesparing ook op andere aspecten duurzaam is. Zo heeft de pan een keramische antiaanbaklaag en bevat dus geen PFAS. Bovendien kun je de pan opsturen om opnieuw te laten coaten als de antiaanbaklaag is versleten, zo gaat hij veel langer mee.
Vooralsnog is er alleen een Effium-koekenpan, maar Surya Prakash en De Vries zijn druk bezig om meerdere formaten te ontwikkelen en ook hoge pannen en wokken te ontwerpen. Ze denken ook na over inductie. Hoewel inductiepannen minder warmte verliezen, is ook daar winst te halen. “We hebben al een goed idee, maar daar kan ik nu nog niet te veel over vertellen.”
KIJK-lezers krijgen €10,- korting op een Effium-pan door de code KIJK Effium in te vullen bij het afrekenen. Naar de webshop van Effium.
Beelden: Effium