Een biomassacentrale zet plantaardig of dierlijk materiaal om in warmte en elektriciteit. Maar hoe werkt dat eigenlijk?

De Raad van State zette deze week een streep door de plannen van Vattenfall om de grootste biomassacentrale van Nederland te bouwen. Het energiebedrijf moet eerst een rapport opstellen dat de milieueffecten daarvan in kaart brengt. De centrale – die in Diemen zou komen te staan – moet zo’n honderdduizend huishoudens in Amsterdam, Almere en Diemen van energie voorzien. Maar hoe werkt dat?

Lees ook:

• Hoe wek je energie op met golven?
• Hoe werkt een warmtepomp?

Schoon?

Biomassa is een term voor plantaardig of dierlijk materiaal, zoals hout, mais, voedselresten of mest. Deze materialen kunnen gebruikt worden als grondstof voor bijvoorbeeld papier, kleding en bouwmaterialen. Maar biomassa kan ook als energiebron dienen, bijvoorbeeld door het materiaal te verbranden.

Doordat biomassa teruggroeit, wordt het gezien als een schone energiebron. Groeiende planten en bomen slaan de CO₂ die vrijkomt bij de verbranding namelijk weer op. Toch is niet iedereen het hiermee eens. Volgens milieuorganisaties komt er bijvoorbeeld sneller CO₂ vrij dan planten kunnen opslaan, is die uitstoot op een andere plek dan de CO₂-opslag, en wordt de biomassa vervoerd met vervuilende schepen.

Stoom en dynamo

De biomassa in verbrandingscentrales is meestal hout. Dat wordt eerst versnipperd en samengeperst tot pellets (zie afbeelding rechts). Hierdoor is het makkelijker te vervoeren, is veel water eruit geperst en brandt het beter. Soms worden de pellets bij de centrale vermalen tot nog kleinere deeltjes.

Daarna gaat het hout een verbrandingsoven in. De hitte die daarbij vrijkomt, warmt water op dat daardoor verdampt. De hete stoom bouwt druk op waardoor turbinebladen gaan draaien. Een generator zet die beweging vervolgens om in elektriciteit – vergelijkbaar met een dynamo op een fiets.

De hete stoom die de turbine uitkomt, warmt ten slotte water op dat naar het warmtenet gaat – een ondergronds netwerk van warmwaterleidingen dat gebouwen verwarmd. De waterdamp koelt daardoor af, condenseert en kan weer opnieuw verhit worden.

Uitstel of afstel?

Het is onduidelijk of de nieuwe biomassacentrale in Diemen er nu nog gaat komen. Het opstellen van een milieurapport duurt lang en de subsidie die Vattenfall van de Nederlandse overheid kreeg, vervalt als de centrale niet voor eind maart 2028 in gebruik is. Een nieuwe subsidie komt er waarschijnlijk niet; het politieke draagvlak voor biomassaverbranding neemt namelijk af. Ook bij Vattenfall daalt het enthousiasme. ‘We willen niet iets bouwen dat niemand wil’, zei Anna Borg, de Zweedse CEO, twee jaar geleden al.

Bronnen: Milieu Centraal, National Geographic, Office of Energy Efficiency & Renewable Energy, de Volkskrant

Openingsbeeld: Steve Knight/Flickr/CC BY 2.0

Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!