Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!
Het enorme gewicht van al het water dat ligt opgeslagen achter dammen heeft de geografische ligging van de polen van de aarde met meer dan een meter laten verschuiven.
Sinds 1835 zijn er duizenden dammen gebouwd over de hele wereld. Volgens een studie in het vakblad Geophysical Research Letters hebben die ervoor gezorgd dat de stukken aardkorst die eerst op de noord- en zuidpool lagen, met meer dan een meter zijn verschoven.
Lees ook:
- Beïnvloedt de Chinese Drieklovendam de aardrotatie?
- Verandert het smelten van Groenland de draaiing van de aarde?
Draaiende tol
De aarde draait rond. Aan beide uiteinden van de as waar de aarde omheen draait, bevinden zich de geografische polen van de aarde. Maar welk deel van de aardkorst op die plekken liggen, kan verschillen. De aardkorst en de daaronder liggende aardmantel kunnen namelijk als één geheel rond de vloeibare buitenkern van de aarde bewegen.
De korst en mantel verschuiven alleen als de massaverdeling op aarde verandert. Zie de aarde als een draaitol. Zolang die snelheid heeft, blijft die stabiel draaien. Maar als je een gewichtje aan één kant van de tol plakt, raakt hij uit balans. Om dit te compenseren, kantelt de tol en draait hij schuin.
Iets vergelijkbaars gebeurt bij de aarde: als bijvoorbeeld een gigantische gletsjer smelt en al die massa zich verplaatst, zullen de aardkorst en mantel verschuiven om die verandering in massa te compenseren. Maar doordat ze om de aardkern kunnen bewegen, hoeft niet de hele aarde te kantelen. In tegenstelling tot een tol kantelt de rotatie-as van de aarde dus niet.
Dit proces heet True Polar Wander en kan ervoor zorgen dat de aardkorst die eerst op de geografische noordpool (het uiteinde van de rotatie-as) lag, ergens anders komt te liggen.
113 centimeter
Dammen kunnen zo’n verschuiving veroorzaken, blijkt uit de nieuwe studie. De onderzoekers bestudeerden een wereldwijde database waarin de locaties van bijna zevenduizend dammen zijn vastgelegd en ook de hoeveelheid water die ze opslaan. Vervolgens berekenden ze of het gewicht van dit water de polen van de aarde kon laten verschuiven.
En dat kon: uit hun analyse bleek dat de dammen tussen 1835 en 2011 de polen met ongeveer 113 centimeter hebben laten verschuiven. Dat was niet allemaal in één richting. Tussen 1835 en 1954 werden vooral veel dammen in Noord-Amerika en Europa gebouwd, waardoor het stukje aardkorst dat eerst de geografische noordpool was een aantal centimeter richting de evenaar verschoof. Tussen 1954 en 2011 werden de meeste dammen juist in Oost-Afrika en Azië gebouwd, waardoor dat stukje aardkorst verder richting de evenaar bewoog, maar ook naar het oosten. De meeste beweging, 104 centimeter, vond plaats tijdens de twintigste eeuw.
Twee Grand Canyons
De verschuiving is relatief klein, maar het zou wetenschappers kunnen helpen om te begrijpen hoe de polen zullen bewegen als gigantische gletsjers en ijskappen smelten door klimaatverandering.
De onderzoekers berekenden ook dat al het water in de bijna zevenduizend dammen genoeg is om de Grand Canyon twee keer te vullen. Ook zou de wereldwijde zeespiegel 21 millimeter hoger zijn als deze dammen er niet waren geweest.
Bronnen: Geophysical Research Letters, AGU
Beeld: Nurphoto/Getty Images