Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!
Ritmegevoel alleen voor mensen? Nee hoor, na wat trainingen met een metronoom kunnen ook makaken er wat van.
Zet Everybody van The Backstreet Boys op en de kans is groot dat je met je hoofd begint mee te deinen op de maat van de muziek. Het herkennen en beleven van ritme lijkt een unieke menselijke eigenschap. Toch kunnen ook bepaalde zangvogels het. Denk bijvoorbeeld aan Snowball de kaketoe.
Maar apen? Die kunnen toch helemaal niet zingen of muziek maken – laat staan ritmegevoel hebben? Toch lijkt dat, in ieder geval bij geconditioneerde apen, wel het geval. Dat blijkt uit onderzoek van de Nationale Autonome Universiteit van Mexico, gepubliceerd in Science.
Lees ook:
- Zeeleeuw Ronan heeft meer gevoel voor ritme dan sommige mensen
- Baby’s herkennen ritme van liedjes die ze in de buik hebben gehoord
- Bewegen ratten écht met het ritme van de muziek mee?
Metronoom-training
De onderzoekers, onder leiding van bioloog Vani Rajendran, trainden enkele jaren geleden al makaken om met hun vingers op een speciale hendel te tikken op de maat van een metronoom. Dat is een instrument dat op een heel precies vastgesteld interval tikken geeft.
Nu werden twee van deze metronoom-getrainde apen gebruikt voor een nieuwe serie experimenten. Hierbij kregen ze drie liedjes te horen waarop ze moesten gaan tikken. Deden ze dat netjes op de maat, dan kregen ze een lekkere versnapering.
Trommelen
De apen bleken inderdaad het ritme te herkennen in de muziek en in de juiste maat te tikken. Ook wanneer Rajendran en collega’s het ritme versnelden of vertraagden, synchroniseerden de makaken hun getik met de muziek.
In een laatste experiment werden de apen vrijer gelaten in hun getik en kregen ze Everybody van The Backstreet Boys, een compleet nieuw lied, te horen. Hoewel ze nu geen beloning meer kregen, trommelden ze in het juiste ritme op de hendel.
Vocal learning
Om te kunnen meedeinen, klappen, tikken of dansen op de maat van de muziek – isochroniciteit genoemd – is een ingewikkeld hersencircuit nodig. Je moet patronen kunnen herkennen, voorspellingen doen én een goede bewegingscoördinatie hebben.
De zogenoemde vocal learning-hypothese stelt dat de hersengebieden die belangrijk zijn voor het leren van zang óók essentieel zijn voor de eigenschap van isochroniciteit. Als dat klopt, is het niet zo gek dat alleen bepaalde zangvogels tot nu toe over ritmegevoel lijken te beschikken.
Geen natuurlijk gedrag
Maar… de nieuwste studie lijkt deze populaire theorie nu dus te betwisten door te stellen dat óók apen – die niet kunnen zingen – ritmegevoel hebben. Toch schrijven de onderzoekers ook: de apen waren wel sterk geconditioneerd op het tikken in de juiste maat. Het betreft hier absoluut géén natuurlijk gedrag.
Oftewel: ergens binnenin de aap (en misschien sommige andere niet-zingende diersoorten) zit het mechanisme van ritmegevoel verscholen, dat in de juiste omstandigheden naar buiten kan worden gelokt. Maar écht muzikaal ritme beleven zoals wij mensen dat doen, is toch echt heel andere koek.
Bronnen: Science, Science Perspective, AAAS via EurekAlert!
Beeld: Lauren Brent