Bestaat de zwaartekracht uit deeltjes? Op zich goed mogelijk, maar die deeltjes zul je nooit van z’n leven kunnen waarnemen. Dat was althans decennialang de gedachte. Nu denkt een groepje natuurkundigen tóch een manier te hebben gevonden.

De zwaartekracht is niet te missen. Dat je theemok op de grond lazert – of jijzelf, als je weer eens op twee stoelpoten zit te wippen – komt natuurlijk doordat die grote bal aarde onder je voeten alles naar zich toe trekt. Iets verder van huis zorgt de zwaartekracht ervoor dat diezelfde bal rond de zon beweegt. Bovendien geeft de zon warmte en licht af mede dankzij de zwaartekracht: die perst de deeltjes in het binnenste van onze ster zodanig op elkaar dat daar energie kan worden opgewekt.

Een voor ons mensen op allerlei manieren belangrijke kracht dus, waar we in natuurkundige zin ook best goed mee uit de voeten kunnen. Eeuwenlang maakten we daarvoor gebruik van het werk van de Britse wetenschapper Isaac Newton, die begin twintigste eeuw plaats moest maken voor de algemene relativiteitstheorie van Albert Einstein – en die heeft sindsdien alle tests weten te doorstaan.

Lees ook:

• Kun je op deze manier wél gravitonen vinden?
• Verspreidde de zwaartekracht zich in het vroege heelal ook al met de lichtsnelheid?

Zeg nooit nooit

Tegelijkertijd werken alle ándere krachten die we kennen op een compleet andere manier, die gestoeld is op de quantummechanica, onze theorie van het allerkleinste. Dat roept de vraag op of de zwaartekracht misschien in zo’n zelfde jasje te proppen valt. In dat geval zou de zwaartekracht ook over zijn eigen deeltjes moeten beschikken, genaamd gravitonen. Die worden dan continu uitgewisseld tussen alles wat maar een massa heeft: je theemok, jijzelf, de aarde, de zon…

Alleen: die gravitonen heeft nog nooit iemand waargenomen. Sterker nog, natuurkundigen gaan er al decennialang van uit dat dat zó onvoorstelbaar moeilijk is, dat het ook in de heel erg verre toekomst met heel veel middelen en heel veel geduld, nooit zal lukken.

Maar zeg nooit nooit. Vorig jaar publiceerde natuurkundige Igor Pikovski van de Universiteit van Stockholm in Zweden en het Stevens Institute of Technology in de VS namelijk samen met drie collega’s een artikel waarin ze beschrijven op welke manier je tóch afzonderlijke gravitonen kunt meten. Hoe denken ze die zogenaamd onmogelijke klus te gaan klaren? En mochten ze daarin slagen, wat vertelt ons dat dan precies?

Dit is het begin van het artikel over de zoektocht naar gravitonen. Het hele verhaal lees je in KIJK 10-2025. Bestel deze editie in onze webshop.

Duik in de wereld van wetenschap, technologie en ruimtevaart met KIJK! Ontdek de meest fascinerende achtergronden, baanbrekende ontwikkelingen en de spannendste verhalen uit de ruimte.

Wil jij niets missen én profiteren van een scherpe aanbieding? Word nu lid van KIJK en lees meer voor minder!

Ga naar de aanbieding!