Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!
Uit een archief in Cambridge hebben criminologen een interessante moord ontdekt, met een priester als slachtoffer van een vrouw van adel.
Op een vrijdagavond in mei 1337 liep priester John Forde nietsvermoedend door de drukke straten van Londen, vlak bij St. Paul’s Cathedral, toen vier mannen hem plotseling omsingelden. Een van hen, gewapend met een 30 centimeter lange dolk, sneed zijn keel door. De andere drie staken hem in zijn buik. Getuigen keken toe, maar niemand greep in. Wat had deze geestelijke misdaan?
Volgens criminoloog Manuel Eisner was dit geen willekeurige straatroof, maar een geplande moord – een middeleeuwse wraakactie. De moord werd in opdracht van een vooraanstaande vrouw uitgevoerd: Ela Fitzpayne. Eisner schrijft erover in Criminal Law Forum.
Lees ook:
Van minnares tot moordenares?
De zaak komt uit een database van onnatuurlijke sterfgevallen uit de veertiende eeuw, mede aangelegd door Eisner. Wat de criminoloog opviel aan deze zaak? De moordenaars waren geen onbekenden: een ervan was Ela’s broer, twee anderen haar voormalige bedienden.
Ela en het slachtoffer hadden een complexe relatie. Uit brieven van de aartsbisschop van Canterbury zou namelijk kunnen worden herleid dat Ela Fitzpayne een affaire had met Forde. En hij was niet de enige. Of het nou singles waren of getrouwden, of dus zelfs geestelijken: het maakte haar niet uit.
Naast die vermoedelijke affaire tussen Forde en Ela, begingen ze nog meer zondes. In 1322 werden Ela, Forde en Ela’s echtgenoot beschuldigd van daden die ze hadden verricht als onderdeel van een misdaadbende. Ze braken in bij kerken en roofden vee.
Publieke vernedering
Als straf moest Ela van de aartsbisschop de meest publiekelijke boetedoening voltooien: één keer per jaar op blote voeten met een kaars in haar hand door de enorme kathedraal van Salisbury lopen, voor zeven jaar lang. Zo’n publieke vernedering kwam vaker voor in die tijd. Ook mocht ze geen goud, parels of edelstenen dragen. Ela weigerden de straffen te incasseren, ze verliet haar man en dook onder. En terwijl Ela werd gestraft, bleef Forde ongedeerd. Had hij misschien Ela verklikt tegenover de aartsbisschop?
Machtsvertoon
Hierna volgde dus de moord op Forde. Dit was volgens Eisner een bewuste machtsvertoning. Een soort middeleeuwse maffiamoord, in scène gezet op klaarlichte dag, midden in de stad. Net als sommige politieke moorden vandaag de dag, was dit een boodschap: Ela Fitzpayne liet zien wie er de controle had.
En dat had ze ook: terwijl Forde op brute wijze werd uitgeschakeld, verdween Ela uit beeld – zonder ooit vervolgd te worden. Interessant genoeg leken er geen irritaties tussen haar en haar invloedrijke man te zijn en bleven ze gewoon getrouwd. Toen hij stierf, erfde ze zijn bezit.
Gerechtigheid?
In de archieven staat dat de middeleeuwse jury, bestaande uit 33 man, waarvan sommige getuigen, precies wist wie er allemaal schuldig waren aan de moord op Forde. Ze zouden alleen niet hebben geweten waar de schuldigen zich bevonden, dus was een rechtszaak ‘onmogelijk’. Oftewel: omdat de daders van hogere klasse waren, werden ze niet vervolgd. Typische gerechtigheid van die tijd. Uiteindelijk heeft vijf jaar na de misdaad alleen een van de voormalige bedienden van Ela vastgezeten.
Bronnen: Criminal Law Forum, EurekAlert!
Beeld: WolfgangvandeRydt/Pixabay