Een gemiddeld passagiersvliegtuig wordt één keer per jaar getroffen door de bliksem. Is dat gevaarlijk?

Vorige week sloeg een bliksemschicht in op een volle Boeing 777 van Air Canada – met 550 passagiers – die opsteeg vanaf het vliegveld in Vancouver. Ethan West, vliegtuigspotter en piloot in opleiding, filmde het voorval (zie hieronder).

Ondanks de treffer kon het vliegtuig zijn vlucht naar Londen gewoon voortzetten. Daar onderging het toestel een technische controle, maar volgens Air Canada zijn daarbij geen bijzonderheden aangetroffen. Het vliegtuig maakt inmiddels weer vluchten.  

Hoe gevaarlijk is bliksem voor vliegtuigen?

De beste ‘beveiliging’ tegen blikseminslag is dat piloten er met behulp van een goede weerradar voor kunnen zorgen dat ze uit de buurt van onweerswolken blijven. Dat lukt niet altijd, met als gevolg dat een gemiddeld passagiersvliegtuig één keer per jaar door de bliksem wordt getroffen. Maar de kans dat dat verkeerd afloopt is (tenminste voor grote vliegtuigen) door allerlei veiligheidsmaatregelen wel heel erg klein geworden.

De bliksem slaat meestal in op de uiteinden van het toestel, zoals een vleugeltip of de neus, en verlaat het vaak weer via de staart. De meeste toestellen hebben een aluminium romp die (net als in een auto) als een kooi van Faraday werkt en de inzittenden beschermt. De romp van modernere toestellen, zoals een Boeing 787 of een Airbus A350, bestaat uit composietmaterialen die zijn voorzien van een speciale laag van metalen draden om de elektriciteit weg te leiden. De neus van een vliegtuig is wat lastiger, omdat daar de radarsystemen in zijn ondergebracht en een metalen neuskegel of draadgaas de signalen zou blokkeren. Die wordt dus van kunststof gemaakt en dunne koperen strips zorgen ervoor dat ook de neuskegel zo goed mogelijk is beschermd.

Lees ook:

• Vliegtuig elektrisch laden vermindert kans op blikseminslag
• Vulkaanuitbarsting bij Tonga produceerde heftigste bliksemstorm ooit

Computersystemen

Een ander gevaar van blikseminslag is dat gevoelige computersystemen en andere apparatuur erdoor uit kunnen vallen. Volgens de strikte regels van onder meer de FAA (de Amerikaanse luchtvaartautoriteit) moeten alle belangrijke instrumenten aan hoge eisen voldoen, heel erg goed worden geaard en voorzien zijn van overspanningsbeveiligingen. Bovendien is het verplicht om de huid rond de brandstoftanks zo dik te maken dat de bliksemschicht zich er niet doorheen kan branden. En verder zijn alle brandstofleidingen en -verbindingen zo geconstrueerd dat er bij een inslag geen vonken over kunnen springen die de kerosine kunnen laten ontploffen.

Door al die ‘snufjes’ zijn passagiersvliegtuigen bestand tegen inslagen van 200.000 ampère, terwijl een gemiddelde schicht maar zo’n 20.000 tot 30.000 ampère genereert (met heel zeldzame uitschieters naar 200.000 ampère). Het gevolg van al die maatregelen is dat de toestellen zo goed tegen blikseminslag bestand zijn, dat een harde klap en een flits zo ongeveer het enige is wat de passagiers ervan merken.

Beeld: Airbus

Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!