Sinds 1880 is de gemiddelde zeespiegel wereldwijd al met zo’n 20 centimeter gestegen. Dat komt door smeltende ijskappen en het uitzetten van water door de opwarming van de aarde. Maar betekent dit dat bergen daardoor ook lager worden?
Nee, de werkelijke hoogte van bergen verandert niet door de stijging van de zeespiegel. Wat er wel gebeurt, is dat de toppen van de bergen dichter bij het wateroppervlak komen te liggen. Omdat het gemiddelde zeeniveau vaak als referentiehoogte wordt genoemd om de hoogte van bergen te berekenen, zal de hoogte van een berg ten opzichte daarvan wel veranderen. Eigenlijk zouden de hoogtes van bergen die bijvoorbeeld in atlassen worden vermeld bij een stijgende zeespiegel dus continu moeten worden aangepast.
Lees ook:
Andere referentiehoogte
Toch zal dit in de praktijk niet snel gebeuren. Hoewel we vaak zeggen dat een berg een aantal meters boven zee niveau ligt, wordt er in werkelijkheid meestal een andere referentiehoogte gebruikt: de geoïde. Dit is een hypothetische vorm van de aarde gebaseerd op de massaverdeling van onze planeet. Het is in feite de vorm die oceanen zouden aannemen als ze alleen werden beïnvloed door zwaartekracht en de rotatie van de aarde, en niet door golven, getijden of weer. De geoïde benadert het zeeniveau, maar is niet precies gelijk hieraan. Het grote voordeel is dat de geoïde niet snel verandert; de massaverdeling van de aarde verandert namelijk maar een klein beetje als de zeespiegel stijgt.
Door de geoïde als referentiewaarde te gebruiken, hoeven de hoogtes van bergen niet steeds te worden aangepast. Soms wordt de geoïde overigens wel geüpdatet, maar dat is dan omdat er nauwkeurigere metingen zijn gedaan; niet vanwege zeespiegelstijging.
Deze vraag kon je vinden in KIJK 2/2025.
Ook een vraag voor de rubriek ‘KIJK Antwoordt’? Mail hem naar info@kijkmagazine.nl. En in onze special geven we antwoord op 172 bijzondere, verrassende en boeiende vragen! Bestel hem hier! Of eenvoudig via de knop hieronder.
Tekst: Dennis Voeten
Beeld: Patrick Pleul/Picture Alliance/Getty Images