Het valt de gewone bergwandelaar waarschijnlijk niet op, maar sommige bergen zijn aan het groeien. Zo weten geologen dat de Himalaya grofweg een centimeter per jaar groeit. Kunnen bergen eeuwig, zonder limiet, blijven rijzen?

Nee, zegt Douwe van Hinsbergen, hoogleraar mondiale tektoniek aan de Universiteit Utrecht. Maar voor hij dat toelicht, legt de geoloog uit hoe bergen groeien. “De meestvoorkomende manier waarop bergen ontstaan, is door botsende en onder elkaar duikende aardplaten. Die zijn elk zo’n 60 tot 200 kilometer dik en voortdurend in beweging. Als ze over elkaar schuiven, kreukelt de korst.” Die ‘kreukels’, dat zijn bergen.

Lees ook:

• Hoe werkt de vingerafdrukscanner van mijn telefoon?
• Moet je je tanden voor of na het ontbijt poetsen?

Op die manier is de Himalaya grofweg 50 miljoen jaar geleden ontstaan toen het Indiaas continent onder de Euraziatische plaat schoof. “Bij de meeste gebergten is dat over elkaar schuiven en in elkaar drukken van de platen allang gestopt. Dan groeien ze niet meer, zoals de Rocky Mountains en de Noorse Hooglanden. Maar onder bijvoorbeeld de Himalaya en het Andesgebergte in Zuid-Amerika gaat dat proces nog door. Die groeien dus nog steeds.”

22 kilometer hoog

Dat betekent overigens niet dat bergen onbeperkt kunnen blijven groeien. “Er zit een limiet aan wat de aardkorst kan dragen”, zegt Van Hinsbergen. “Als een berg te hoog en daardoor te zwaar wordt, verspreidt de nieuwe massa zich meer naar de zijkanten. De berg groeit dan niet meer in de hoogte, maar in de breedte. Dat gebeurt wanneer een gebergte gemiddeld zo’n 5 kilometer hoog wordt. Pieken kunnen wel hoger zijn, tot 9 kilometer in de Himalaya.”

En hoe zit dat met planeten die een sterkere korst hebben dan die van de aarde? Van Hinsbergen: “Dan kunnen bergen hoger worden. Op Mars staat bijvoorbeeld een vulkaan, Olympus Mons, van zo’n 22 kilometer hoog.”

Deze vraag kon je vinden in KIJK 12/2022.

Ook een vraag voor de rubriek ‘KIJK Antwoordt’? Mail hem naar [email protected]. En in onze gloednieuwe special geven we antwoord op 178 bijzondere, verrassende en boeiende vragen! Bestel hem hier! Of eenvoudig via de knop hieronder.

Tekst: Laura Bergshoef

Beeld: AJAIN0729/CC BY SA 4.0