Nieuwe camera onthult hoe dieren de wereld zien

Marysa van den Berg

24 January 2024 11:00

Dieren zien vaak andere delen van het lichtspectrum dan wij. Wetenschappers bouwden een camera die dit dierenzicht goed nabootst.

Lang niet al het licht dat de zon uitstraalt, kunnen wij zien. Alleen licht met golflengtes tussen de 380 en 780 nanometer valt ons op. Veel dieren kunnen wel daarbuiten kijken, namelijk in het ultraviolette deel van het zonlicht, dat tussen de 100 en 400 nanometer valt. Maar wat zien ze dan? Een nieuwe camera, ontwikkeld door onder meer de George Mason University en beschreven in PLOS Biology, geeft een aardig idee.

Lees ook:

Uv-licht

Dieren gebruiken hun uv-zicht voor heel wat doeleinden. Zo valt door uv-licht de binnenkant van een bloem veel meer op, zodat bijen de nectar makkelijker kunnen vinden. Ook besjes in een struik vallen meer op, handig voor insecten en vogels.

Urine is eveneens goed zichtbaar in uv-licht. Rendieren gebruiken dat om te zien of vijanden, die plassporen achterlaten, in de buurt zijn. Roofdieren vinden er zo juist makkelijker prooien mee. Ten slotte gebruiken sommige dieren uv-licht om een partner te vinden. Zo is bijvoorbeeld goed te zien hoe gezond een mannetjesvlinder is en kan een vrouwtjesbaars een mannetjes makkelijker opsporen in ondiep water.

Levensecht beeld

Maar mensen hebben natuurlijk geen flauw benul van hoe dieren of planten er in uv-licht uitzien. En dat heeft een bioloog bijvoorbeeld wel nodig om de navigatie of communicatie van dieren te onderzoeken. Zij moeten allerlei trucjes gebruiken om toch een idee van idee van dierenzicht te hebben.

Een zo’n truc is spectrofotometrie, waarbij een monster wordt gemaakt en waarvan vervolgens een lab-instrument het absorptiespectrum afleest en verder verwerkt. Maar je raadt het al; dit is tijdrovend en geeft bovendien geen real life bewegend beeld.

De nieuwe camera moet uitkomst bieden. Eerst maakt hij gewone beelden van dieren in hun natuurlijke omgeving. Het licht daarvan komt binnen in vier kanalen: blauw, groen, rood en uv. De lichtgegevens van alle vier de kanalen worden vervolgens gecombineerd en met behulp van een algoritme vergeleken met wat er bekend is over hoe de lichtreceptoren in de ogen van dieren. Je kunt de camera dus per diersoort (die uv-licht kan zien en waarvan informatie over de lichtreceptoren bekend is) instellen.

Felgekleurde rups, gefotografeerd met een dierenzicht-camera.
Een felgekleurde rups zoals gezien door de nieuw ontwikkelde dierenzicht-camera. (Beeld: Hanley/CC BY 4.0)

Felgekleurd

Het resultaat daarvan geeft zogenoemde perceptie-eenheden en aan de hand daarvan bouwt de camerasoftware een nieuw beeld op. En dat beeld is dat wat dieren zien wanneer ze hetzelfde tafereel aanschouwen. Boven dit artikel zie je bijvoorbeeld hoe een vlinder een soortgenoot ziet. En hierboven hoe een felgekleurde rups opvalt voor een vogel. Let vooral op de felpaarse/roze vlekken, zichtbaar dankzij uv-licht.

De camera is opgebouwd uit commercieel beschikbare onderdelen en heeft een 3D-geprinte behuizing. Verder is hij klein en compact en dus makkelijk mee te nemen op een veldtrip. De ontwikkelde software wordt open source. Dat wil zeggen dat iedere wetenschapper of andere belangstellende er gebruik van mag maken.

Bronnen: PLOS Biology, PLOS nieuws via EurekAlert!

Beeld: Daniel Hanley/CC BY 4.0

Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK! 










Meer Nieuws