Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!
Het gerucht gaat dat vleermuizen vliegtuigen die gebruikmaken van stealth-technologie niet kunnen waarnemen. Daardoor zouden er nogal wat vleermuizen doodgaan. Klopt dit?
Op het internet gaat een hardnekkig gerucht rond. In de hangars waar Amerikaanse F-117 stealthvliegtuigen stonden, werden met regelmaat dode vleermuizen aangetroffen. Die hadden zich, zo wordt vermoed, te pletter gevlogen doordat ze de toestellen met hun echolocatie niet konden ‘zien’. Maar kan dat kloppen?
Lees ook:
Echo, echo
Wat radar en vleermuizen gemeen hebben, is echo. Een vleermuis stuurt ultrasone geluiden uit en kan op basis van echolocatie zijn prooi opsporen. Een radarsysteem doet hetzelfde, maar dan met behulp van veel krachtigere elektromagnetische golven. Bij een stealthvliegtuig wordt op twee manieren geprobeerd de reflectie van radarsignalen te verminderen. Zijn vorm zorgt ervoor dat ze in allerlei richtingen worden verstrooid en de romp is bovendien voorzien van speciale coatings die de elektromagnetische straling absorberen door die om te zetten in (een klein beetje) warmte.
Om de vraag te beantwoorden, hebben we de perfecte deskundige gevonden. Willem Hol, inmiddels gepensioneerd, werkte als radarexpert bij Hollandse Signaal/Thales Nederland én hij raakte enorm geïnteresseerd in vleermuizen. Hij zegt: “Geluidsgolven en elektromagnetische golven bewegen zich totaal anders door de atmosfeer. Geluid bestaat uit mechanische drukgolven, die zich langzaam voortplanten. Elektromagnetische golven zijn gecombineerde elektrische en magnetische trillingen met de snelheid van het licht.” Geluidsgolven hebben dan ook een medium – lucht of water – nodig voor hun voortplanting, en elektromagnetische golven niet. Denk maar aan kosmische straling of zonlicht (beide vormen van elektromagnetische golven), die via het luchtledige op aarde belanden.
Weggereflecteerd
Hol: “Ultrasoon geluid wordt door de lucht sterk gedempt, waardoor het bereik van het harde geluid dat een vleermuis produceert, beperkt is. Een groot object als een vliegtuig op grote afstand waarnemen met een soort radarsysteem op basis van ultrasoon geluid is door die sterke demping dan ook onmogelijk. Toch kan hij op meters afstand een kevertje of een mug opsporen. Ik denk niet dat de geluidsgolven van vleermuizen op dezelfde manier als radargolven worden ‘weggereflecteerd’ of geabsorbeerd door de stealth-technologie. Voor zover ik weet is er nooit onderzoek naar gedaan, maar ik denk dat een enorm voorwerp als een stealthvliegtuig op korte afstand meer dan genoeg geluidssignalen terugstuurt om ervoor te zorgen dat zo’n dier zich niet te pletter vliegt.” Zou er dan een andere reden kunnen zijn voor de dode vleermuizen in een hangar? Hol: “Misschien konden die dieren er domweg niet meer uit en zijn ze verhongerd.”
Deze vraag kon je vinden in KIJK 4/2021.
Ook een vraag voor de rubriek ‘KIJK Antwoordt’? Mail hem naar [email protected].
Beeld: Pixabay