Volgens Google-programmeur Ray Kurzweil smelten mens en machine in 2045 samen tot één grote superintelligentie. Volgens onze columnist Ronald Veldhuizen is dat idee nergens op gestoeld.

Zet je maar schrap. Artificial intelligence neemt een vlucht en in het jaar 2045 is het zover: dat is het moment dat mens en machine zullen versmelten tot één grote superintelligentie. De singulariteit, noemt Google-programmeur Ray Kurzweil dat moment ook weer in zijn nieuwste boek The Singularity Is Nearer. Als je het hem vraagt, komen we met z’n allen in een digitale slimheidshemel.

Meer Columns van Ronald Veldhuizen:

• Trend: citroenwater drinken voor een platte buik. Werkt dat?
• Helpen zaadlozingen tegen prostaatkanker?

Belangrijke gebeurtenissen volgen elkaar steeds sneller op

Kurzweil geniet veel aanzien. Hij zou veel voorspellingen doen die uitkomen (dat valt tegen), doet interessant werk op het gebied van AI (zeker) en is ook nog eens een superaardige vent, erg slim, en buitengewoon optimistisch (prima). Hij kan het weten, toch?

Nou, niet helemaal. Kurzweil denkt dat de wereld vanzelf steeds complexer wordt en dat dat steeds sneller gaat; de singulariteit komt dan vanzelf. Om dat te bewijzen, heeft hij een grafiek getekend. Helemaal links in de grafiek staan dingen die honderden miljoenen jaren geleden gebeurden, zoals de evolutie van microben. Rechts: de recente geschiedenis en de toekomst. Denk aan mensen die begonnen met rechtop lopen. Maar ook: de uitvinding van computers.

Als je zegt: de geschiedenis verloopt willekeurig, dan zouden al die belangrijke momenten verspreid uit elkaar liggen, kriskras door de tijd. Maar volgens Kurzweil zit er een patroon in. Ze volgen elkaar met een vaste versnelling op. Als je de tijd op aarde afzet tegen de tijd die het kost tot aan de volgende gebeurtenis, komt er een moment dat de ‘tijd tot de volgende gebeurtenis’ zo klein wordt dat een seconde later het volgende punt zich al aandient. Totdat de gebeurtenissen ‘samensmelten’ op één punt in de tijd. Volgens de versnelling van Kurzweil komt het samensmeltmoment vanzelf uit in het jaar 2045.

Talrijke bezwaren

Maar Kurzweils voorspelling werkt alleen als je enkele gebeurtenissen uitkiest die een bepaalde tijd uit elkaar liggen. Critici, zoals evolutiebioloog PZ Myers, zagen al snel dat als je ándere momenten uitkiest in de geschiedenis, je die voorspelbare ‘tijd tot volgende gebeurtenis’ helemaal kwijt bent.

De andere bezwaren zijn talrijk; niets wijst erop dat Kurzweils singulariteit echt kan plaatsvinden. Het idee dat brein en computer zullen samensmelten tot één superintelligentie is hooggegrepen, al is het maar omdat niemand het brein echt begrijpt. Desondanks weet Kurzweil zeker dat ons ‘iets’ staat te wachten; een gevoel waarvan hij zelf overigens zei dat hij er langzaamaan toe ‘ontwaakte’. Dat klinkt toch wat veel als religieus denken, met profeet Kurzweil als prediker.

Deze column staat ook in KIJK 4/2025.

Openingsbeeld: John Lamb/Getty Images