Dankzij de crisis is beleggen in goud weer helemaal in. Nog nooit stond de prijs van het edelmetaal zo hoog als nu. En dus wordt het lucratief om zelf goud te gaan zoeken. Zelf? Zelf. Jawel, dat kan – ook in Nederland.
“Overal in Nederland zit goud in de grond.” Aan het woord is geologe en oud-wereldkampioen goudpannen Esther van Diggelen. Zojuist heeft ze in haar ‘oefenbak’ in de achtertuin voorgedaan hoe dat pannen in zijn werk gaat. Binnen twee minuten heeft ze vijf minuscule goudschilfertjes uit haar volle ‘pan’ met zand gevist.
Van Diggelen vond als ware gold digger goudkorreltjes in allerlei uithoeken van de wereld. Maar goud zoeken kan óók in Nederland. Dat heeft te maken met de Rijn, een goudhoudende rivier. De oorspronkelijke goudbron, stroomopwaarts in Zwitserland, is inmiddels helemaal ‘op geërodeerd’, maar de rivier bevat nog steeds talloze gouddeeltjes. Omdat de Rijn in de loop der miljoenen jaren van richting is veranderd, beslaat zijn stroomgebied praktisch heel ons land. En dus kun je overal goud vinden. “Al zijn die gouddeeltjes erg klein en bijzonder lastig om te vinden”, erkent Van Diggelen.
Terwijl ze een paar glinsterende flintertjes laat zien, vertelt ze: “Ik wilde eens kijken wat je bij ons uit de Rijn kunt vissen. Wat je hier ziet is het resultaat van een paar weekenden pannen.” De stukjes zijn klein, maar dat is logisch. Zoals met alle sedimenten zinken ook bij goud eerst de grootste en zwaarste deeltjes. De kleinere stukjes worden verder getransporteerd, en belanden uiteindelijk in Nederland. De goudkorrels van Van Diggelen komen uit buurt van Spijk, tegen de Duitse grens. “We wisten dat we zo ver mogelijk stroomopwaarts moesten zoeken. Aan de noordelijke oever van de Rijn was het prijs.”
Kilo’s zware nuggets
De expeditie naar Spijk ging Van Diggelen om de kick. Ondanks de hoge goudprijs zul je van goud zoeken in Nederland niet rijk worden. Wie nog een flink pensioen-gat te vullen heeft, kan zijn heil beter ergens anders zoeken. In Amerika, Canada, Australië, China, Rusland of Zuid-Afrika is veel meer goud dan in Nederland. Het zou niet voor het eerst zijn dat daar klompen (nuggets geheten) van 10 kilogram of meer uit de grond worden gevist.
Zulke joekels zijn momenteel per stuk zo’n 300.000 euro waard, een recordbedrag. Maar hoe vind je ze? Daarvoor heb je allereerst geologische kennis nodig. Goudafzettingen kunnen zowel primair als secundair zijn. In primaire goudafzettingen is goud neergeslagen in chemische reacties tussen hydrothermale (erg hete) vloeistoffen en gesteente. Dit soort afzettingen komt veel voor in vulkanisch actieve gebieden, zoals hot springs, maar je vindt ze ook in geologische breukzones en in bijvoorbeeld kwartsaders. Secundaire goudafzettingen ontstaan wanneer stromend water een primaire afzetting ‘af erodeert’. Het goud wordt dan verderop in de rivier of het beekje opnieuw afgezet met het riviersediment. Dit worden placerafzettingen genoemd.
‘Primair goud’ is vaak lastig te vinden en te winnen, en komt vooral voor in de vorm van goudaders; lange slierten goud die zijn afgezet tegen kwartslagen. De lengte van zo’n ader varieert enorm. De meeste gold rushes richten zich daarom op het ‘secundaire goud’. Dit goud kan zo klein zijn als in Nederland, maar er worden dus ook kilo’s zware nuggets gevonden. Wie weet waar hij moet gaan zitten, geduld heeft, een goudpanlesje heeft gevolgd, en dicht genoeg bij de bron zit, kan met wat mazzel een aardig zakcentje bij elkaar pannen.
Gunstige voorwaarden
Op grote schaal is redelijk goed te voorspellen in welke gebieden goud te vinden is. Van Diggelen legt uit: “Een paar voorwaarden zijn belangrijk. Zo is in een goudrijk gebied vaak geologische activiteit, dankzij een vulkaan of een breukzone. Er moet een goudhoudende rivier hebben gestroomd. Maar het belangrijkste principe is: als er eerder goud is gevonden, zit er waarschijnlijk meer.”
Wie dat alles in kaart brengt, kan met enige zekerheid voorspellen waar ter wereld goud zou kunnen liggen. Maar je moet het kostbare metaal natuurlijk ook nog te pakken kunnen krijgen. En dus moet er ook water in de buurt zijn. Of je nu grote nuggets wilt vinden of kleine korreltjes, je hebt water nodig om het goud op een of andere manier te scheiden van de rest.
Als alle gunstige voorwaarden op één locatie aanwezig zijn, is de kans dat er winbaar goud ligt redelijk groot. Je weet nu in welke richting je af moet reizen. En dan ga je letten op lokale omstandigheden, vertelt Van Diggelen: “In de lente smelt er veel sneeuw in de bergen, waardoor het waterpeil in de rivieren snel stijgt. Op de plekken waar het water dan staat, ligt vaak goud. Je kunt ook letten op bochten in de rivier, of op ondiepe gedeelten. Maar het allerbelangrijkste is toch je gut feeling.”
Vergeten goudberg
Intuïtie dus, een verfijnd goudzintuig dat je in de loop der tijd ontwikkelt. Maar als prille goudzoeker wil je in dit financieel zware weer vooral weten: waar kan ik zo snel mogelijk zoveel mogelijk geld verdienen? Het eerste antwoord is: in China en Rusland. Dat zijn de enige landen waar de goudproductie nog stijgt, doordat daar de grootschalige goudindustrie nieuw leven is ingeblazen. Maar daar is het, net als in bijvoorbeeld dé grote goudbron Zuid-Afrika, niet al te veilig voor buitenlandse avonturiers.
“Canada is een goed alternatief”, aldus Van Diggelen. “Daar kun je relatief goedkoop een stuk grond claimen. Je koopt het niet, maar hebt wel recht op de opbrengst. Eén nadeel: wanneer je een stuk claimt, moet je dat land voor een minimaal bedrag bewerken.”
Dat is een investering, maar Van Diggelen heeft zelf ondervonden wat je er voor terug kunt krijgen; goudkoorts. “Ik heb ooit een half uurtje mogen pannen op een berg in Yukon die ze tijdens de beroemde Klondike Goldrush van eind negen-tiende eeuw waren vergeten. Dat was de enige keer dat ik er echt een beetje hebberig van werd. In elke pan lag zóveel goud.”
Oma en de Inca’s
Hoewel goud noch het zeldzaamste, noch het waardevolste metaal is, geldt het al sinds de tijd van de Egyptische farao’s als hét symbool voor welvaart en rijkdom. We zijn er zelfs zo zuinig op dat volgens sommige cijfers meer dan 95 procent van al het goud dat ooit is gewonnen, nog in omloop is. Zo zouden de familiejuwelen van oma gemaakt kunnen zijn van het goud dat lang geleden door Inca’s is gevonden.
“Die menselijke goudlust valt wel te verklaren”, zegt Thomas Chaize, analist van de goudmarkt. “Het is niet alleen de schaarste; platina is ook zeldzaam, maar dat veroorzaakt minder waanzin. Goud is universeel. Overal in de wereld kun je ermee betalen. In de allerarmste landen is goud sparen zelfs de enige manier van betrouwbaar sparen, omdat geld door enorme inflaties vaak niets meer waard is.”
Daarnaast, legt Chaize uit, is goud bijzonder goed verdeeld. Het zit bijna overal in kleine hoeveelheden in de bodem en vrijwel alle landen hebben al eeuwenlang een bepaalde hoeveelheid goud in hun bezit. Dat bevordert de ruilhandel. Ook is goud relatief makkelijk te winnen en goed te bewerken. Chaize: “En misschien wel het allerbelangrijkste: goud gaat nooit roesten.”
Goudmeevaller
De afgelopen vijfduizend jaar is zo’n 150.000 ton aan goud gewonnen. Hoeveel goud er nog in de grond zit, is onbekend. Dat is ook niet zo relevant, legt Van Diggelen uit, het gaat erom hoeveel goud je nog kunt winnen. De grootste hoeveelheden goud liggen namelijk op plaatsen waar je toch nooit bij kunt. Volgens cijfers van de United States Geological Survey (USGS) is er nog zo’n 33.000 ton aan winbaar goud, waarvan ongeveer de helft al is gelokaliseerd. Het ‘makkelijke’ goud is bijna helemaal weg. De winning van goud piekte in 2001, maar is sindsdien alleen maar dalende.
Dat zal ook wel zo blijven, want het kost steeds meer moeite om bij het edelmetaal te komen, enkele lokale meevallers daargelaten. Het goede nieuws: zoals Van Diggelen al aangaf, is het niet onmogelijk om zelf een van die meevallers op je naam te schrijven. Wie zijn baas beu is, vindt dat hij niet genoeg verdient, nooit de loterij wint of gewoon wat avontuur wil: in Canada moet je zijn.
Dus boek een vliegticket, neem een goudpan mee en ga als doe-het-zelf-Dagobert Duck je eigen geldpakhuis bij elkaar zoeken. Voor de types met minder lef: neem een vrije dag en ga in onze eigen Rijn op zoek naar heuse Hollandse goudkorreltjes. Minder lucratief, wel leuk.
Dit artikel verscheen eerder in KIJK 9/2010.
Beeld: Esther van Diggelen
zou wel erg leuk zijn als je dit met een klein clubje zou doen,meeste hollanders zouden je gelijk uitlachen als je zou zeggen (ik ga goud zoeken)als hier clubjes voor bestaan meld ik mij gelijk aan,lijkt mij leuk om te doen.
Leendert wat zou het leuk zijn als zon clubje bestaat ik ga meteen panne kopen om goud te wassen . gr. michel
Vanuit Nederland worden excursies georganiseerd naar Duitsland waar je, eveneens aan de Rijn, kunt (leren) goudwassen.
Zie de site van de stichting Georeizen. Ik ben zelf ook een aantal keren geweest. Erg leuk.
hallo ik kom uit groningen en nu zit er bij ons in de buurt een zandzuigerij en daar ben ik vaak aan het pannen en altijd met veel succes, er zit daar ook veel graniet in de grond en waar dat zo is vind je dus ook goud. dat zouden jullie dus ook kunnen proberen bij jezelf in de buurt. of ik heb net geluk natuurlijk bij onze zandzuigerij.
Hallo Rene,
Zou jij me het wassen van goud (pannen) willen leren?
zon clubje zou idd erg leuk zijn . ik woon vlakbij Groningen
is goed meteen zichtbaar als je het kunt vinden of heb je daar weer een vloeistof voor nodig om het zichtbaar te maken .
Waarom vind ik nooit eens goud?Zoek ik op verkeerde plaatsen of zou goud overal onder je moeten liggen?Hoe diep moet ik graven om uberhaupt iets te vinden?
Volgens mij is de kans om Dinosauriers eerder te vinden groter!
Ik ben van plan om in west Afrika te gaan zoeken tussen mali burkina faso en niger te gaan zoeken naar goud en ik kom daar zelf vandaan en dus als iemand mee wilt welkom in twee maanden ga ik een diepte van 80 meter berijken hoop ik daar zit zeker goud ik ga aan de slag binnen twee maanden
Zou het ook wel eens willen proberen. Ik woon nabij het RijnIJsselgebied in midden Gelderland, daar zou toch wel een reëele kans moeten zijn dan, lijkt me. Ben benieuwd of er rond omgeving Arnhem ook mensen zijn die ons kunnen leren pannen, en tevens geïnteresseerden zouden kunnen zijn.
In Nijverdal hebben ze in 1902 goud gevonden, de gaten zitten er nog.Het goudzoekers pad gaat er onder langs.
Sallandse Heuvelrug.
zullen we met een aantal mensen goudgrond kopen in canada?
financieren we evt extra met crowdfunding en maken we online docu over onze amateuristische start …tot aan professioneel einde met miljoenen.
mail me maar. ultimatehotsauce@gmail.com
Grappig dat Leendert zegt dat de meeste Hollanders je dan uitlachen terwijl één van de grootste goudzoekers en claim (*land*) eigenaar in de Yukon heeeeel toevallig een Nederlander is… namelijk Tony Beets uit het Noorden van Nederland. .. die zie je de laatste jaren in de serie Gold rush op Discovery channel. ..
Ben net terug van een vakantie in Scandinavie en heb in Ädelfors aardig wat goud schilvers bij elkaar gepand ;-) Ik heb daarna meteen een pan gekocht en ga binnenkort eens pannen aan de noord oever van de Rijn! Erg leuk om te doen.
Hoi cris als je nog van plan bend om elders te gaan goud zoekken lijkt het mij interessant om samen te doen ik heb geen ervaring hier mee maar denk er al lang over om dit te gaan doen , alleen mensen vinden om dit avontuur aan te gaan zijn niet zo makelijk te vinden .
Als je interesse hebt mail mij maar
Gr michel
Michelvanhees73@gmail.com
weet iemand misschien wat het kost om een grond te claimen in canada en wat de kosten minimaal moeten zijn om het te bewerken. en waar je daar informatie over kunt vinden op internet.
Zo.n claim in Canada kost zo.maar een miljoen maar soms kun je ook zoeken met een winstdeling van het gewonnen goud maat de eigenaars stellen dan wel een minium aan goud vast om verder te gaan op dat grond gebied
graag zou ik reacties hebben op het goudzoeken.
de manieren van en waar men kan leren goudzoeken.
zelf zoek ik een clubje die het dan uiteindelijk in thailand wil proberen
ik wil graag leren op wat voor manieren het te doen is.
pannen heeft niet mijn voorkeur.
graag een clubje vormen en alleen serieuze bedoelingen,
veel leren over kleinschalige methodes
ik denk dat het meeste goud wat er in West-Europa te vinden is mede verspreid was door de gletschers van de laatste ijstijden en maar voor een klein gedeelte door de Rijn. De stroomsnelheid van de Rijn in Nederland is ook veels te laag om grote hoeveelheden goud (nuggets) met zich mee te voeren en af te zetten.
Ik ben nu in Turkije en ben nog niet helemaal zeker van een goudmijntje maar na al die leuke verhalen ga ik zelf ook maar eens naar goud zoeken.
Bedankt voor de info.
Hallo
sinds kort heb ik me ook verdiept in pannen..
wil binnenkort mn geluk beproeven in luxumburg.
En frankrijk staat ook op mn verlanglijstje.graag hoor ik of er al iemand daar geluk had
Ik meld me graag aan in een club.. Ben een fan van gold rush als ze me bellen vlieg ik er morgen gelijk er heen 12 of 14 uur op een dag werken is geen probleem voor mij.
Een graafmachine of shovel bedienen doe ik met veel plezier werk al 16 jaar met zand haha..
wil eigenlijk volgende zomer naar noorde van noorwegen gaan
iemand daar evervaringen mee?
daantje667@gmail.com
Als er clubje word opgericht zou ik mijzelf graag inschrijven!
Gegevens
H.Bootsman
0031618842394
Noord Nederland.
Je hoef echt niet buiten Nederland goud gaan zoeken, het feit dat speel is ervaring en kennis…. het meeste goud is niet zichtbaar . Ik kan per dag genoeg verdienen in Nederland….. de vraag is, wil je dit doen dag in dag uit? echt niet! Als je een gelukzoeker ben, koop dan een lotto ticket.
Ben naar zwitserland geweest en les gevolgd,en op twee u wat schilfertjes gehad,was zeer aangenaam water ,natuur en met de sluisbox,volgende stap is honderd kilometer dieper waar nog neugets gevonden worden grtz